Czym jest Budżet Obywatelski?
Budżet Obywatelski (BO) to forma dialogu z mieszkańcami i zaproszenie do podejmowania decyzji o tym, jak zmienia się Gdynia. W trakcie tego procesu mieszkańcy najpierw wymyślają i zgłaszają projekty, które mogą poprawić jakość życia w mieście, a następnie przesądzają w głosowaniu, które z nich trafią do realizacji. Celem Budżetu Obywatelskiego jest m.in. budowanie więzi w lokalnej społeczności i poczucia współodpowiedzialności za otoczenie.
Gdynia po raz pierwszy uruchomiła proces BO w 2014 roku. Od 2019 r., jako miasto na prawach powiatu, jest zobligowana do przeprowadzania tej szczególnej formy konsultacji społecznych na podstawie ustawy o samorządzie gminnym.
Co ważne, regulamin gdyńskiego Budżetu Obywatelskiego stale się zmienia. Wynika to z chęci dopasowania formuły BO do aktualnych potrzeb i oczekiwań wszystkich stron procesu – mieszkańców, urzędników, Rady ds. Budżetu Obywatelskiego. W tym kontekście kluczowa jest ewaluacja każdej z edycji oraz konsultacje z interesariuszami, podczas których zbierane są opinie, sugestie i doświadczenia. Na ich podstawie wspólnie opracowywane są nowe rozwiązania. Każda z dotychczasowych edycji BO różni się więc od pozostałych.
To, co cechuje BO w Gdyni na tle realizowanych w innych miastach, to traktowanie w sposób nowatorski tzw. projektów miejskich, dotyczących potrzeb mieszkańców więcej niż jednej dzielnicy bądź znacznej części miasta. Dotyczy to sposobu opracowywania tego rodzaju pomysłów. Ważnym i stałym elementem jest cykl otwartych warsztatów, podczas którego poddawane są one wspólnemu dopracowywaniu przez mieszkańców i urzędników.
Ponadto w Gdyni nagradzani są mieszkańcy i mieszkanki tych dzielnic, w których była najwyższa frekwencja w głosowaniu. W trzech dzielnicach z najwyższymi wynikami realizowane są dodatkowe projekty, tzw. pierwsze pod kreską. Są one finansowane z innych środków miasta, spoza puli Budżetu Obywatelskiego.
Każdy proces BO rozpoczyna się kampanią informacyjną zachęcającą mieszkańców i mieszkanki do składania projektów. Następnie urzędnicy sprawdzają, czy zgłoszone pomysły są możliwe do realizacji, współpracując z autorami projektów w celu uzyskania optymalnej/pożądanej ich wersji. Autorzy, których projekty uzyskały negatywny wynik oceny, mogą złożyć od niej odwołanie, zwracając się do Prezydenta z prośbą o ich ponowne rozpatrzenie.
Kulminacyjnym momentem Budżetu Obywatelskiego jest głosowanie, któremu towarzyszy kampania promocyjna. W ostatnim kroku projekty z największym poparciem mieszkańców zostają przekazane właściwym jednostkom miejskim do rozpoczęcia ich realizacji w kolejnym roku budżetowym.
W ramach BO w latach 2014 – 2023 do realizacji zostało wskazanych 730 projektów.